De stad Arnhem

In 893 wordt Arnhem als Arneym vermeld als een bezitting van abdij Prüm in de Eifel. In 996 spreekt de abdij van Elten in een oorkonde over Arnehem. En in de oorkonde van 1227 van graaf Gerard van Gelre wordt voor het eerst Arnhem vermeld.

Arnhem is niet ontstaan langs de Rijn, maar langs de Sint Jansbeek.

Omstreeks de 6^e eeuw is er een nederzetting langs deze beek aan de voet van de stuwwallen. Stuwwallen die zijn ontstaan tijdens de ijstijd zo’n 200.000 – 125.000 jaar geleden. Een gletsjer (ijstong) schoof de grond voor zich uit. Nadat het klimaat warmer werd en het ijs is gesmolten, blijven er verhoging in het landschap achter.

De Sint Jansbeek ontspringt in Zijpendaal en stroomt via het huidige

park Sonsbeek, La Reijstraat, Gele Rijdersplein, Land van de Markt en Beekstraat naar de Nederrijn, ofwel de Rijn.

Rond 1200 waren langs de schone en snelstromende beek wasserijen en brouwerijen gevestigd. Een tiental waterradmolens zorgde voor het aandrijven van de molens voor het persen van olie uit eikenschors, het malen van granen en het vervaardigen van papier.

Op 13 juli 1233 krijgt de nederzetting stadsrechten van Otto II, graaf van Gelre en Zutphen. Arnhem heeft dan circa 3.000 inwoners. De burgemeesters en de schepenen (wethouders) kwamen uit twee belangrijken families: Van Arnhem en Van Gruythuys.

Het stadswapen van Arnhem, twee koppige arend, is waarschijnlijk afgeleid van het wapen van de familie Van Arnhem.

Rond het stadswapen gaat het volgende verhaal. Het eerste stadswapen zou het huidige stadswapen van Nijmegen zijn. Na een verbouwing van de raadszaal diende een nieuw stadswapen aangebracht te worden; de oude was te groot. Omdat de kleuren geel en rood duur waren is er gekozen voor de hoofdkleur blauw. Het verhaal gaat, dat een marskramer het oude stadswapen aan de stad Nijmegen heeft verkocht, die op zoek waren naar een nieuw stadswapen. Of dit verhaal juist is ….?

Rond 1500 lag de Rijn zuidelijker, langs Elden, een gevolg van het dichtslippen van de noordelijker beddingen. In 1530 geeft Graaf van Egmond opdracht om de oude noordelijke bedding uit te graven en de rivier direct langs de stad te laten stromen. Enerzijds om de stad aan de zuidkant beter tegen de vijand te kunnen verdedigen. Anderzijds voor een betere aan- en afvoer van goederen. Sindsdien is de loop van de Rijn zoals wij hem nu kennen.

De stad lag binnen de muren met vier stadspoorten; Velperpoort (Roggestraat), St. Janspoort (Jansstraat), Rijnpoort (Rijnstraat) en Sabelspoort (Markt). De poorten waren tevens tolpoorten waar de kooplieden en boeren tol moesten betalen. Onder de Sabelspoort was een kelder, de zgn. kaalkelder, hierin werden gevangenen en krankzinnigen ondergebracht.

Arnhem op weg naar 2012

In 1935 kwam in Arnhem de eerste vaste oeververbinding, de Rijnbrug (John Frostbrug), waardoor een betere verbinding kwam met de Betuwe en Nijmegen. In 1939 werd begonnen met de bouw van de eerste woningen in Arnhem Zuid aan de Huissensestraat en de Graslaan. In de daarop volgende jaren ontstonden de wijken Malburgen Oost aan de oostzijde en Malburgen West aan de westzijde van de Nijmeegseweg.

In Arnhem Noord ontstonden tussen 1950 en 1970 de wijken ’t Craneveldt, Monnikenhuizen en Presikhaaf. Vervolgens werd In zuid de wijken: Het Duifje/Immerloo, Vredenburg, Elderveld, De Laar en Schuijtgraaf gebouwd. Zo kwam het dorp Elden en het buurtschap De Klomp binnen de gemeentegrens te liggen. Arnhem heeft begin 2012 circa 149.200 inwoners; ca. 78.200 woonachtig ten noorden en ca. 71.000 ten zuiden van de Rijn.

Tot 1977 gaat het verkeer vanuit Nijmegen naar Apeldoorn en Ede via de Rijnbrug, het Velperplein en Willemsplein.

Ook het woon- / werkverkeer

vanuit zuid zorgt er voor dat

het regelmatig vast staat op de singels, de Velperweg en de Johan de Wittlaan. Een tweede brug is beslist noodzakelijk. Eusebiusbinnesingel / Damcircuit

In 1977 kan de Roemondspleinbrug (Nelson Mandelabrug) in gebruik worden genomen en heeft Arnhem twee brugverbindingen. Tien jaar later, in 1987 komt de Pleybrug als derde brugverbinding, die het centrum van Arnhem moet ontlasten. Vanaf de Nijmeegseweg kan het doorgaande verkeer via deze brug de autosnelweg A12 bereiken bij het knooppunt Velperbroek.

De wijk Schuytgraaf aan de westzijde van de spoorlijn Arnhem-Nijmegen is in ontwikkeling. Om deze te ontsluiten is in de spoordijk een viaduct geplaatst voor het verkeer en is het station Arnhem Zuid gebouwd voor een snelle verbinding naar Arnhem en Nijmegen.